سرمایه گذاری در اوراق بهادار
اوراق بهادار شامل سرمایه گذاریهای کوتاه مدت و سرمایه گذاریهای بلند مدت می باشد . سرمایه گذاریهای کوتاه مدت مشتمل بر سهام شرکت ها (اعم از سهام عادی و سهام ممتازه ) اوراق قرضه شرکت ها ، اوراق مشارکت سرمایه گذاری اسناد خزانه است . اوراق قرضه ، اوراق مشارکت سرمایه گذاری و اسناد خزانه که سررسید آنها کمتر از 12 ماه از تاریخ تراز نامه باشد بعنوان سرمایه گذاریهای کوتاه مدت تلقی می گردد . در صورتیکه این نوع اوراق بهادار که سررسید آنها پیش از 12 ماه از تاریخ ترازنامه باشد بهنوان سرمایه گذاری بلند مدت تلقی شده و در ترازنامه نیز بطور جداگانه نشان داده می شود . سرمایه گذاری کوتاه مدت تلقیس می گردد .
از طرفی براساس بیانیه شماره 12 کمیته تدوین استانداردهای حسابداری عالی ( آمریکا ) ، اوراق سهام قابل خرید و فروش متعلق به یک موسسه بر مبنای جاری و غیر جاری طبقه بندی می گردد و مدیریت شرکت بر حسب نوع استراتژی که دارد آنرا طبقه بندی می نماید . بدین نحو که قسمتی از سرمایه گذاریها در سهام شرکتها را صرفاً جهت استفاده از افزایش قیمت خرید و فروش سهام خصوصاً سهام شرکت هایی که در بورس اوراق بهادار مورد مطالعه قرار می گیرد ، سرمایه گذاری می نماید و در واقع مدیریت شرکت طی مدت زمان کوتاهی از زمان خرید این سهام ، به نقد تبدیل می کند . لذا این نوع سرمایه گذاریها در طبقه بندی جاری منظور می گردد ولی بعضی از سرمایه گذاریها در سهام شرکتها که صرفاً از جهت شرکت در مدیریت شرکتهای سرمایه پذیر و د اشتن کنترل انجام می گیرد و هدف سرمایه گذار فروش این سهام در زمان کوتاه پس از خرید آن نیست و در آن صورت در طبقه سرمایه گذاریهای غیر جاری نشان داده می شود .
هر یک از دو گروه سرمایه گذاری ( جاری و غیر جاری ) باید اقل قیمت تمام شده و قیمت بازار در تاریخ ترازنامه تعیین و نشان دااده می شود . البته تعیین قیمت بازار سهام در تاریخ ترازنامه شرکت سرمایه گذار هنگامی میسر است که سهام شرکتهای سرمایه پذیر در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده و در فهرست نرخهای بورس درج شده باشد یا به عبارت دیگر سهام این نوع شرکت ها در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار گیرد . در بیاینه شماره 12 فوق الذکر ارزش سرمایه گذاری در اوراق قرضه و اسناد خزانه به قیمت تمام شده در ترازنامه توصیه نموده و کاهش ارزش با توجه به قیمت بازار در مورد این نوع اوراق را پیشنهاد نمی نماید .یا به عبارت دیگر رقم سرمایه گذاری در اوراق قرضه یا اوراق مشارکت و اسناد خزانه در ترازنامه باید به قیمت تمام شده نشان داده شود ، مگر آنکه کاهش دائمی و ارزش بازار آن در بورس اوراق بهادار برای این نوع اوراق بوجود آید .
اصولاً بحث در مورد اوراق سهام قابل خرید و فروش ، در طبقه غیر جاری به آن دسته از شرکتها ی مورد حسابرسی مربوط می شود که درصد سهام این شرکت در هریک از شرکت های سرمایه پذیر کمتر از 20 درصد سرمایه شرکتهای سرمایه پذیر نداشته باشد .
در صورتیکه شرکت مورد حسابرسی بیبن 20 تا 50 درصد از سهام شرکت سرمایه پذیر را در اختیار داشته باشد و قادر به اعمال نفوذ قابل ملاحظه ای بر روی مدیریت و سیاستهای مالی و عملیاتی شرکت سرمایه پذیر باشد باید به عنوان یک شرکت فرعی شرکت اصلی تلقی نماید و چناچه شرکت مورد حسابرسی بیش از 50 درصد از سهام شرکت سرمایه پذیر را در اختیار داشته باشد باید نسبت صورتهای مالی تلفیقی اظهارنظر نماید .
اهداف حسابرس در رسیدگی به اوراق بهادار ( سرمایه گذاری در سهام ، اوراق قرضه ، اوراق مشارکت سرمایه گذاری و اسناد خزانه ) متعلق به یک شرکت متقاعد شدن او نسبت به این نوع سرمایه گذاری ها است . بدین نحو که آیا ارقام مندرج در ترازنامه مربوط به این اوراق بطور مطلوب ارائه شده ؟ و آیا درآمدهای مربوط به آنها در صورتهای مالی منکعس شده ؟ و آیا اوراق سرمایه گذاری شده در تصرف شرکت می باشد . و یا در جای دیگری نگاهداری می گردد . مبانی منظور نمودن درآمد های حاصل از سود سرمایه گذاریها هنگام شناسایی درآمدها در حساب هامنظور گردیده و یا هنگام وصول در حسابها بعنوان درآمد ثبت می گردد؟ و نهایتاً رسیدگس گردد که آیا درآمدهای مربوط به سرمایه گذاریها در سهام ، اوراق قرضه، اوراق مشارکت و اسناد خزانه با اصول پذیرفته شده حسابداری مطابقت دارد و بطور یکنواخت عمل شده باشد . بطور کلی حسابرسی سرمایه گذاریها باید شامل تجزیه و تحلیل سرمایه گذاریها ، بهره اوراق قرضه و اسناد خزانه ، سود و بهره های معوق و سود سهام دریافتنی و سود حاصل از فروش این نوع اوراق بهادار ( تفاوت بهای خرید و فروش ) و همچنین سهام جایز مربوط به سرمایه گذاری در سهام باشد .
