برنامه‌ريزي
ü پرس و جو از مدیریت : توانایی پیش بینی نتایج عملیات مالی سال جاری،اثرات قوانین دولتی بر وضعیت مالی واحد تجاری، روند فعالیتها می تواند حاوی اطلاعات مفیدی برای حسابرسان باشد.
ü بازدید از کارخانه : بازدید از تأسیسات کارخانه ضمن ایجاد فرصت ملاقات با کارکنان بخش های مختلف در مورد چشم انداز عملیات حسابرسی بسیار با اهمیت تلقی می شود.
2. اجرای روشهای تحلیلی
در مراحل اولیه حسابرسی، حسابرسان از روشهای تحلیلی برای برنامه ریزی نوع، میزان و توجه به قسمت هایی که مستلزم رسیدگی خاص است، استفاده می کنند. در مراحل پایانی حسابرسی، اجرای روشهای تحلیلی جهت بررسی کاربرگها و سرپرستی کار انجام می شود.
هدف حسابرسان از اجرای روشهای تحلیلی در مرحله برنامه ریزی، توجه به موارد غیر متعارف و معاملات غیرعادی است. انواع روشهای تحلیلی شامل موارد زیر است :
o استفاده از اطلاعات مشابه سالهای قبل
انجام مقایسه اطلاعات سال جاری با اطلاعات دورة قبل، نتایج در خور توجهی دارد. با مقایسه ی مانده ی حسابهای دورة جاری با دورة قبل می توان موارد غیر متعارف را استخراج کرد. در انجام مقایسه، حسابرسان از تکنیک های آماری استفاده می کنند. برخی از حسابرسان، به مقایسه ساده اطلاعات سال جاری و سال قبل برای کشف اقلام غیر عادی اکتفا می‌کنند. حسابرسانی که از مقایسه‌های پیچیده استفاده می کنند، اقدام به پیش بینی مانده حسابها از طریق روابط همبستگی یا تجزیه و تحلیل سری‌های زمانی می کنند.
o روابط بین عناصر صورتهای مالی(نسبت های مالی)
حسابرسان نسبت‌های مالی سال جاری را با نسبت های مالی سالهای قبل مقایسه می کنند. این نسبتها نتیجة روابط چندین حساب هستند لذا نوسان غیر عادی در یک نسبت مالی، بررسی چند حساب را الزامی می کند.
o استفاده از نتایج قابل پیش بینی
مقایسه اطلاعات بودجه شده با عملکرد واقعی، یکی از روشهای تحلیلی در مرحله برنامه ریزی است. در انجام این مقایسه، حسابرس باید منطقی بودن اطلاعات بودجه شده و احتمال تحریف نتایج واقعی را در نظر بگیرد .
o اطلاعات صنایع مشابه
اجرای این روش مستلزم در دسترس بودن اطلاعات مالی صنایع مشابه است. برخی از مجامع حرفه‌ای، اطلاعات تخصصی را سالانه انتشار می دهند.
o استفاده از اطلاعات غیر مالی
در برخی از صنایع، حسابرسان از اطلاعات غیر مالی در اجرای روشهای تحلیلی استفاده می نمایند. مثل برآورد کردن هزینه های پرداختی بابت بهره برداری از معادن با توجه به میزان برداشت از معادن.
3. سایر موارد قابل ذکر در برنامه ریزی
v شناسایی اشخاص وابسته و معاملات با اشخاص وابسته :
طبق استانداردهای حسابرسی، معاملات با اشخاص وابسته باید در یادداشت های همراه افشا شود. اشخاص وابسته باید در مراحل اولیه حسابرسی شناسایی شوند و فهرست آنها در اختیار همکاران حسابرسی قرار داده شود تا در جریان حسابرسی هر گونه معاملات با اشخاص وابسته، مشخص گردد.
روشهای شناسایی معاملات با اشخاص وابسته:
- مرور کاربرگ های حسابرسی سالهای قبل با هدف شناسایی اشخاص وابسته
- بررسی روشهای صاحبکاردر شناسایی معاملات با اشخاص وابسته
- پرس و جو از مدیریت در مورد اشخاص وابسته و هر گونه معاملات انجام شده
- بررسی فهرست سهامداران و شناسایی سهامداران عمده و اصلی
- بررسی صورت جلسات مجامع عمومی،هیأت مدیره و سایر مدارک قانونی
لازم به ذکر است حسابرس با اعمال روشهای دیگری از جمله واخوانی دفتر روزنامه، به شناسایی معاملات با اشخاص وابسته می پردازد. مرور صورت جلسه های هیأت مدیره، مکاتبات با شرکت سهامی بورس و سایر مقامات مجاز نیز راههای شناسایی این معاملات محسوب می شود.
تهیه و تدوین : امیر حاجی زاده
