استفاده کنندگان حسابداری دولتی
تعریف حسابداری دولتی
نظامی است که اطلاعات مربوط به دولت و واحدهای مربوطه رابه نحوه ی گرداوری وطبقه بندی وتلخیص وگزارش می کند که ازیک طرف دولت ومقام های مسول رادرجهت پاسخگویی و برنامه ریزی یاری می کندو ازطرف دیگرزمینه رابرای قضاوت اگاهانه مردم فراهم می کند.
هیاتهای تدوین استانداردهای حسابداری وگزارشگری مالی کشورهای توسعه یافته اعتقاد دارند که استفاده کنندگان خارجی گزارشهای مالی دولت به طورکلی ازسه دسته اصلی تشکیل می شود
1-شهروندان یک کشورکه دولت درقبال انها مسولیت پاسخگویی عمومی دارد.
2-نمایندگان مستقیم شهروندان وسازمانهای نظارتی مستقل.
3-اشخاصی که درفرایند تامین منابع مالی دولت(ازطریق استقراض یاسرمایه گذاری)مشارکت می مایند.
هیاتهای مذکور دربیانیه های صادره صرفا براستفاده کنندگان خارجی ازگزارشهای مالی دولت محلی یادولت مرکزی تاکید دارد.درمورد استفاده کنندگان گزارشهای مالی وزارتخانه ها و موسسات دولتی که واحدهای تابعه دولت راتشکیل می دهند می توان علاوه براستفاده کنندگان خارجی استفاده کنندگان داخلی رانیز مورد توجه قرارداد.
استفاده کنندگان حسابداری دولتی عمدتا به دو دسته کلی تقسیم می شود.
1-استفاده کنندگان داخل سازمان
استفاده کنندگان داخل سازمان که شامل افراد وگروههای مشروحه زیرهستندبه طور مستقیم در فعالیتهای موسسه دولتی شرکت دارند و ازاطلاعات مالی درجهت تصمیم گیری استفاده می کنند مانند 1-(مسولیین برنامه ریزی ) بودجه سالانه به عنوان یک برنامه مالی رسمی است که از طریق مسولین برنامه ریزی واحدهای اجرایی دولت تنظیم می شود وپس از انجام تعدیلات و اصلاحات لازم به تصویب نمایندگان مردم رسیده وبه سازمانهای دولتی جهت اجرا ابلاغ می گردد.مسولان برنامه ریزی هرسازمان دولتی برای هرچه بهترتنظیم کردن بودجه سالانه سازمان ازاطلاعات مالی واقعی یاعملکردبودجه استفاده می نمایند.لذا امورمالی سازمان دولتی اطلاعات واقعی درمورداجرای بودجه سالانه رادراختیار مسئولین برنامه ریزی قرارمی دهد.
2-(وزیریارئیس موسسه دولتی) چون وزیر درمقابل دولت ومجلس مسئولیت پاسخگویی دارد لذا اطلاعات مالی وزاتخانه یاموسسه دولتی به صورت خلاصله در اختیار وزیریارئیس موسسه قرار می گیردتابه نحوی ازجریان امورمالی سازمان تحت مسئولیت خودمطلع شودوبه ترتیبی برفعالیتهای مالی وکارایی مدیران اجرایی نظارت نماید.
3-(مدیران سطوح میانی) مدیران رده های میانی سازمانهای دولتی نیزمتناسب بانیاز ازاطلاعات مالی وحسابداری برای برنامه ریزی واحد تحت سرپرستی خوداستفاده می کند.
4-(بازرسان وحسابرسان داخلی) بازرسان وحسابرسان داخلی سازمان دولتی نیزبرای ارزیابی تاثیر کنترلهای مالی وگزارش ان به مقامات مجاز وزارتخانه یاموسسه دولتی به طریقی ازخدمات حسابداری استفاده می کنند.
2-استفاده کنندگان خارج سازمان
استفاده کنندگان خارج از وزارتخانه یاموسسه دولتی افراد یاسازمانهایی هستندکه به طورمستقیم در فعالیتهای وزارتخانه یاموسسه دولتی شرکت ندارند ولیکن به صورت قانونی حق دارندازاطلاعات استخراج شده ازسیستم حسابداری مورد عمل سازمانهای مذکوراستفاده کنند.مانند 1-(هیات دولت) هیات دولت به منظورنظارت وکنترل سازمانهای دولتی ازاطلاعات مالی وحسابداری نیزاستفاده می کند وعلاوه بران با تلفیق حسابهای دستگاههای اجرائی وگزارشهای مالی سالانه دولت برای ادای مسئولیت پاسخگویی تهیه وتنظیم وبه مراجع ذیربط ارائه می گردد.
2-(مجلس نمایندگان) یکی ازمراحل نظارت بر اجرای بودجه سالانه دولت مرحله نظارت پارلمانی است.نظارت پارلمانی یعنی اینکه نمایندگان مجلس درهرکشوری به طریقی بر اجرای بودجه مصوب دولت نظارت نمایند.نظارت پارلمانی در ایران ازطریق گزارش تفریغ بودجه که توسط دیوان محاسبات کشور تهیه می شود صورت می گیرد.گزارش تفریغ بودجه براساس صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور تنظیم می شود.بنابراین نمایندگان مجلس هرکشور ازسیستم حسابداری دولتی برای نظارت براجرای بودجه سالانه دولت و درنهایت کنترل برنامه های مصوب دولت استفاده می نمایند.
3-(حسابرسان مستقل) طبق اصل 55 قانون اساسی دیوان محاسبات کشورمسئول رسیدگی به حسابهای وزارتخانه ها وموسسات وشرکتهای دولتی است ونتیجه حسابرسیهای به عمل امده توسط دیوان محاسبات درگزارش تفریغ بودجه منعکس می شود تا به اطلاع نمایندگان مجلس برسد.بنابراین حسابرسان دیوان محاسبان کشو به عنوان حسابرس مستقل نیز ازحسابداری دولتی در جهت پیشبرد اهداف خودکه همان حراست از بیت المال است استفاده می نماید.
4-(مردم) عموم مردم یک کشور نیز به عنوان صاحبان حق بااستفاده ازخدمات حسابداری دولتی بر اجرای بودجه مصوب نظارت می کنند.برطبق قسمت اخیر اصل 55 قانون اساسی باید گزارش تفریغ بودجه که حاصل حسابرسیهای انجام شده دیوان محاسبات کشور ازحسابهای وزارتخانه وموسسات وشرکتهای دولتی است در دسترس عموم مردم قرارگیرد تاازچگونگی اجرای بودجه سالانه دولت مطلع شوند.بااین ترتیب عموم مردم به طریق مقتضی ازاطلاعات مالی وحسابداری استفاده می کنند وزمینه لازم برای اعمال نظارت دموکراتیک بر عایدات ومخارج دولت فراهیم می شود.
