مدارك جمع اوري شده براي مانده هاي وجوه نقد به ميزان زيادي به نتايج ساير چرخه ها بستگي دارد. رسيدگي به مانده هاي وجوه نقد اَخرين فرايند رسيدگي است زيرا شواهد و وجوه نقد تنها حسابي است كه در چندين چرخه قرار ميگيرد و به استثناي چرخه موجودي كالا،بخشي از ساير چرخه ها را تشكيل ميدهد.اصولا از انجا كه حسابهاي نقدي شركت از استعداد بالايي براي تحريف(تقلب يا اشتباه) برخورد دارند،رسيدگي به اين حساب از ديد حسابرسان بسيار حائز اهميت است،زيرا هر نوع دارايي ديگر را نيز بايد نخست به پول نقد تبديل كرد تا قابل مصرف شود.حسابرسان در رسيدگي به حسابهاي موجودي نقدي و ساير دارايي ها بايد متوجه باشند كه دارايي ها به بيش از ارزشي كه دارند در صورت هاي مالي منعكس نشوند.حتي اگر موجودي هاي نقدي در مقايسه با جمع ساير دارايي ها مبلغ كمي باشد،باز هم رسيدگي به اين حساب از اهميت وي‍ژه اي برخوردار است و علت اين است كه معمولا گردش حساب نقدي در شركت ها و مؤسسات توليدي و بازرگاني نسبت به ساير چرخه ها بيشتر است.
وجوه نقد معمولا شامل وجوه نقد نزد بانكها (حسابهاي جاري)،وجوه موجود در صندوق مؤسسه،تنخواه گردان و به ندرت شامل موجودي حسابهاي پس انداز است.هنگاميكه حسابرس درصدد بر مي اَيد به ماهيت فعاليت شركت صاحبكار پي ببرد،يكي از راهكارهاي پيش روي وي اَگاهي از انواع مختلف مانده حساب وجوه نقد در شركت صاحبكار است.در بيشتر سازمان ها حساب موجودي كل وجوه نقد در كانون توجه قرار ميگيرد زيرا واقعيت اين است كه همه دريافتها و پرداختهاي نقدي از محل اين حساب انجام ميشود.معمولا با توجه به چرخه خريد و پرداخت،وجوه پرداختني از محل اين حساب برداشت ميشود و وجوه دريافتي حاصل از چرخه فروش و وصول مطالبات به حساب موجودي نقد واريز ميشود كه پر واضح است ميزان ورودي ها و خروجي هاي اَن بمراتب نسبت به ساير چرخه ها بيشتر است.از اين گذشته دريافتها و پرداخت هاي مربوط به تمام ساير حسابها از مجراي حساب موجودي كل وجوه نقد ميگذرند.بديهي است فروش نقد،وصول مطالبات و واريز افزايش سرمايه نوعا سبب افزايش اين حسابها و مخارج واحد تجاري سبب كاهش اَنها ميشود.در برخي از موارد مانده هايي همچون گواهي هاي سپرده ها،حساب وجوه ذخاير استهلاكي،مانده هاي برخي از حسابهاي معين ارزي و ساير حسابهايي كه استفاده از اَنها با محدوديت مواجه است بايست معمولا تحت سرفصل سرمايه گذاري ها طبقه بندي ميشود.
پنج چرخه معاملاتي به طور مستقيم با مانده وجوه نقد در ارتباطند.اين چرخه ها عبارتند از چرخه خدمات پرسنلي.چرخه توليد(موجودي كالا)همانطور كه پيشتر ذكر گرديد به طور مستقيم معاملاتي را در بر ندارد كه به حساب موجودي نقدي ارتباط داشته باشد،توجه داشته باشيد كه چرخه هاي تامين مالي و سرمايه گذاري هر دو موجودي نقد را كاهش يا افزايش ميدهند و اين در حاليست كه چرخه مخارج و چرخه خدمات پرسنلي اين حساب را كاهش ميدهد و چرخه درامد اين حساب را افزايش ميدهد.اندازه چرخه هاي مختلف و ميزان اثر گذاري اَنها بر روند فعاليت هاي تجاري بسته به نوع فعاليت و اندازه شركتهاي مختلف است و حتي تحت تاثير عوامل محيطي(اقتصادي،اجتماعي،سياسي)ميتواند سال به سال متفاوت باشد.
وجه نقد بنابر استاندارد شماره 2 حسابداري ايران عبارت است از موجودي نقد و سپرده هاي ديداري نزد بانكها و مؤسسات مالي اعم از ريالي و ارزي(شامل سپرده هاي سرمايه گذاري كوتاه مدت بدون سررسيد) به كسر اضافه برداشتهايي كه بدون اطلاع قبلي مورد مطالعه قرار ميگيرد.اغلب مازاد وجوه نقد به دست اَمده طي بخشهاي مشخصي از چرخه عمليات كه در اينده اي نزديك مورد نياز خواهد بود در دارايي هاي كوتاه مدت با قدرت نقدينگي بسيار بالا،سرمايه گذاري ميشوند و اَنها را معادل نقد مينامند.معادل وجه نقد عبارتست از سرمايه گذاري هاي كوتاه مدت سريع التبديل به وجه نقد است كه احتمال خطر كاهش در ارزش اَن ناچيز بوده و به اَساني و بدون اطلاع قبلي قابل تبديل به مبلغ معيني وجه نقد باشد و موعد اَن در زمان تحصيل تا سررسيد حداكثر سه ماه باشد به كسر وامها و قرض الحسنه هاي دريافتي از بانكها و ساير اشخاص كه ظرف سه ماه از تاريخ تحصيل قابل بازپرداخت است.
