موضوع: هزینه یابی جذبی و هزینه یابی مستقیم
نام کتاب: حسابداری صنعتی 2 پیام نور
مولفان: محمود عربی ـ نسرین فریور
انچه که در اینجا مورد بحث قرار میگیرد نحوه ترکیب هزینه های تولید و نحوه ارائه ان در صورتهای مالی است"
الف>هزینه یابی واقعی:در هزینه یابی واقعی مواد اولیه مصرف شده دستمزد مستقیم و سربار ساخت تماما اقلامی واقعی بوده و در محاسبه بهای تمام شده کالای تولید شده یا خدمات انجام شده مورد استفاده قرار میگیرند"
ب>هرینه یابی عادی [نرمال]: در این روش هزینه مواد اولیه و دستمزد مستقیم واقعی بوده ولی سربار بر اساس یک نرخ از پیش تعیین شده جذب تولید میگردد یعنی در بهای تمام شده محصولات و خدمات انجام شده از نرخ سربار براوردی استفاده میگردد"
ج>هزینه یابی استاندارد: هزینه های مواد اولیه دستمزد مستقیم و سربار ساخت تماما با نرخ و مقدار استاندارد مورد استفاده قرار میگیرد"
علاوه بر تقسیمات فوق متخصصین بر اساس گرایش هزینه ها به تغییر، تقسیم بندی دیگری را نیز ارائه نموده اند که خارج از این بحث است"
1ـ هزینه یابی مستقیم[هزینه یابی متغیر]
2ـ هزینه یابی جذبی[هزینه یابی کامل]
درهر یک از هزینه یابیهای فوق اطلاعات اساسی مشابه یکدیگرند اما ساختار انها با هم متفاوت میباشند" درهر دو روش هم در هزینه یابی مرحله ای و هم در هزینه یابی سفارش کار مورد استفاده قرار میگیرند"
بررسی دو روش هزینه یابی: روش هزینه یابی که در سیستمهای هزینه یابی محصولات و قیمت گذاری و بودجه بندی به کار رفته است همان روش هزینه یابی جذبی است" در این روش کلیه هزینه های تولیدی [مواد مستقیم ـ دستمزد مستقیم ـ سربار متغیر ساخت ـ سربار ثابت ساخت] در بهای تمام شده کالای تولید شده منظور میگردد"
در نتیجه در بهای تمام شده موجودیهای کالای در جریان ساخت کالای ساخته شده و بهای تمام شده کالای فروش رفته
نیز این هزینه ها منظور گردیده اند"
در روش هزینه یابی مستقیم یا متغیر فقط ان قسمت از هزینه های ساخت محصولات منظور میگردد، که مستقیما به حجم تولید تغییر مینماید"
دو اختلاف اساسی بین هزینه یابی جذبی وهزینه یابی مستقیم به شرح زیر است"1ـ در رابطه با هزینه های سربارثابت ساخت "در هزینه یابی جذبی در گزارش تولید نشان داده میشود ولی در هزینه یابی مستقیم به عنوان هزینه های طی دوره در صورت سود و زیان نشان داده میشود"
2ـ در ارائه هزینه ها در صورتحساب سود وزیان که در هزینه یابی جذبی با تقسیم بندی طبیعی ولی در هزینه یابی مستقیم به عوامل ثابت و متغیر تقسیم گردیده به نحوی که خواهید دید گزارش میگردد"
هزینه یابی جذبی:
به هزینه یابی جذبی، هزینه یابی کامل نیز میگویند" زیرا انواع هزینه های ساخت، بهای تمام شده کالای ساخته شده را تشکیل میدهد"
هنگامی یک سازمان متحمل هزینه هایی مانند مواد اولیه، دستمزد مستقیم و سربار متغیر ساخته میشود که فقط محصولی تولید شده باشد و یا خدماتی انجام شده باشد از این جهت هزینه های مواد مستقیم وسربار متغیر ساخت با افرایش تولید افزایش می یابند"این هزینه ها تحت عنوان هزینه محصولات تولید شده و موجودیها و خدمات انجام شده تا فروش محصولات و خدمات، مورد بررسی قرار میگیرد"
در هر صورت سربار ثابت ساخت ممکن است هنگامی که تولید متوقف باشد نیز وجود داشته باشد"در حقیقت سربار ثابت ساخت بستگی به مقدار تولید ندارد بلکه تابعی از زمان میباشد"بنابراین در هزینه یابی جذبی سربار ثابت جزئی از بهای تمام شده کالای ساخته شده را تشکیل میدهد "
• استادان و هیئتهای مقتدر حسابداری مانند هیئت استانداردهای حسابداری مالی [FASB] و کمسیون اوراق بهادار اخیرا معتقدند که هزینه یابی جذبی تصویر بهتری از بهای تمام شده کالای ساخته شده نسبت به هزینه یابی مستقیم ارائه میدهند این اعتقاد دال بر این است که هزینه یابی مستقیم مورد تصویب و موافقت اکثر حسابداران در روش ارزیابی موجودیها قرار نگرفته است" علاوه برآن در محاسبه مالیات شرکتها از روش هزینه یابی جذبی استفاده می گردد"
