صورت مغایرت بانکی
حساب جاری بانکی نشان دهنده وجوه نقد متعلق به واحد اقتصادی است که نزد بانک نگهداری می شود . به دلیل همزمانی عملیات مالی شرکت با پردازش اطلاعات مزبور در بانک ، معمولاض مانده حساب وجوه نقد طبق دفاتر شرکت با مانده اعلام شده در صورت حساب بانک بندرت مطابقت می کند .
از آنجایی که عملیات بانکی در دفاتر دارنده حساب عکس وضعیت این حساب در دفاتر بانک می باشد ، لذا جهت یافت دلایل مغایرت بین مانده حساب وجه نقد در دفاتر شرکت با موجودی نقد طبق صورتحساب بانک لازم است که اقدام مندرج در ستون بستانکار حساب بانک در دفاتر موسسه و همچنین اقلام مندرج در ستون بستانکار صورتحساب بانک با اقلام مندرج درستون بدهکار بانک در دفاتر موسسه ، مطابقت داده شود .
پس از تطبیق و تعیین موارد اختلاف ، نتایج حاصله و نحوه عمل در مورد انها ، در یک صورتحساب تحت عنوان صورت مغایرت بانکی تنظیم می گردد . اختلاف فی کا بین را می توان به دو دسته کلی تقسیم نمود :
1- عملیاتی که در دفاتر واحد تجاری انجام شده ولی هنوز در دفاتر بانک ثبت نشده است موراد زیر را می توان به دو دسته کلی تقسیم نمود :
الف) چکهای معوق : به چکهایی اطلاق می شود که دارنده حساب جاری به افراد دیگری برای پرداختهای نقدی مختلف واگذار نموده و در دفاتر خود به بستانکار حساب بانک منظور کرده ولی دارندگان این چکها تا تاریخ ارسال صورتحساب بانک ، برای دریافت وجه آن به بانک مراجعه نکرده اند .
ب) چکها و اسناد در جریان وصول : چکها و اسناد دریافتی از بدهکاران دفاتر دارنده حساب جاری انتقال می یابد ولی بانک تا تاریخ وصول قطعی آنها ، از واریز وجه به حساب جاری موسسه خودداری می نماید . در شرایط عادی حداقل پس از 48 ساعت وصول اسناد فوق ممکن است به طول بینجامد . لذا چنانچه در این فاصله ، بدهکار بانک در دفاتر موسسه از بابت اسناد مزبور هنوز به بستانکار حساب واحد تجاری در دفاتر موسسه از بابت اسناد مزبور هنوز به بستانکار حساب واحد تجاری در دفاتر بانک منظور نگردیده است . اختلاف مذکور پس از وصول وجه اسناد مربوطه خود به خود برطرف می گردد .
ج) وجوه بین راهی : مبالغی که برای واریز به حساب جاری نزد بانک ارسال می شود ، در دفاتر دارنده حساب جاری در همان روز به بدهکارحساب بانک منظور می گردد ولی ممکن است در دفاتر بانک و صورتحساب ارسالی ، در همن روز به ثبت نرسیده باشد مثلاً وجوهی که در اخرین روز ماه به بانک تودیع شده و یا در آخرین ساعات اداری تحویل بانک شده باشد ، در همان روز در دفاتر شرکت ثبت می گردد ، در صورتی که در دفاتر بانک به تاریخ روز بعد ثبت می شود . لذا چنانچه قبل از ثبت مبالغ مذکور در دفاتر بانک ، مانده حساب بانک در دفاتر واحد تجاری با صورتحساب بانک و مانده حساس بانک در دفاتر واحد تجاری با صورتحساب بانک مطابقت گردد ، اختلافی معادل مبالغ فوق بین صورتحساس بانک و مانده حساس بانک در دفاتر واحد تجاری پیش خواهد امد . البته این اختلاف خود بخود رفع خواهد شد .
د) چکهای لاوصول : وقتی که چکی جهت وصول به بانک سپرده می شود ، معمولاً به بدهکار حساب بانک در دفاتر دارنده حساب جاری منظور می گردد . در صورت لاوصول بودن این نوع چکها ف موضوع پس از 48 ساعت توسط بانک به موسسه اطلاع داده می شود و دارنده حساب جاری معادل مبلغ چکهای لاوصول ، حساب بانک را در دفاتر خود بستانکار خواهد کرد ، در صورتی که حساب بانک در دفاتر دارنده حساب به میزان چکهای لاوصول اصلاح نشود ، مانده حساس بانک در دفاتر دارنده حساب و صورتحساب ارسالی بانک مساوی نخواهد بود .
ه) اشتباهات : شامل کلیه اشتباهاتی است که در دفاتر موسسه به هنگام ثبت عملیات مربوط به حساب بانک ممکن است اتفاق بیافتد . این اشتباهات می تواند در ثبت بدهکار و بستانکار حساب بانک ، اشتباه در جابجایی ارقام و اشتباهات دیگر حسابداری منظور شده باشد .
2- عملیاتی که در دفاتر بانک انجام شده و ثبت مربوطه نیز صورت گرفته ولی هنوز در دفاتر واحد تجاری انعکاس نیافته است . از جمله این عملیات می توان به موارد زیر اشاره کرد :
الف) اشتباه در برداشت یا ثبت فعالیت مالی : بانک نیز مانند شرکت ممکن است اشتباهاتی از قبیل اشتباه در اعداد و ارقام ، اشتباه دربرداشت از حساب و یا اشتباهات دیگر انجام دهد . عدم کشف اشتباهات فوق تا تاریخ ارسال صورتحساب بانکی موجب ایجاد مغایرت بین مانده بانک و مبلغ صورتحساب ارسالی خواهد گردید .
ب) کارمزد خدمات و هزینه های بانکی : این اقلام شامل انواع هزینه ها و کارمزد بانکی است که بانک بابت ارائه خدمات مختلف از حساب جاری موسسه برداشت می کند . مانند بهای تمبر و دسته چک ، هزینه انجام حواله ، هزینه واخواست ( نکول )
سفته و مواردی از این قبیل که بانک در زمان انجام این نوع خدمات هزینه مربوطه را به بدهکار حساب جاری منظور می نماید . . در صورتی که مدارک این نوع برداشتها در تاریخ تهیه صورت مغایرت بانکی به موسسه نرسیده باشد به میزان برداشتهای انجام شده ، بین حساب بانک در دفاتر دارنده حساب جاری و صورتحساب ارسالی بانک مغایرت وجود خواهد داشت .
ج) واخواست اسناد تجاری تنزیل شده – در صورتی که اسناد تجاری مانند سفته توسط موسسه نزد بانک تنزیل شده باشد و صادر کننده سفته در تاریخ سر رسید از پرداخت آن خودداری نماید ف بانک مبلغ اسمی سفته ، کارمزد دیر کرد و هزینه واخواست سفته را از حساب جاری موسسه برداشت خواهد نمود . در این گونه موارد اگر اعلامیه بانکی مربوط تا زمان ارسال صورتحساب بانکی به موسسه دارنده حساب جاری نرسیده باشد ، در نتیجه در دفاتر موسسه ثبتی صورت نگرفته و بین صورتحساب ارسالی بانک و دفاتر دارنده حساب جاری مغایرت وجود خواهد داشت . . .
د) وجوه دریافتی توسط بانک : شامل وجوهی است که به حساب موسسه دارنده حساب واریز شده ولی اعلامیه بستانکار آن هنوز به موسسه مذکور واصل نشده و در حسابهای آن ثبت نشده است . در این قبیل موارد چون در زمان واریز این نوع وجوه ، دارنده حساب جاری از ان اطلاعی ندارد ، در نتیجه در دفاتر وی ثبتی انجام نمی شود که در نهایت باعث ایجاد مغایرت خواهد گردید .
