این روزها که صنعت خودرو ایران از رکود تولید خارج شده و در مسیر بازگشت به دوران خوش گذشته است افکار عمومی منتظر است تا شورای سیاست گذاری و طرح برنامه های خود را برای آینده صنعت ارائه کند. پس از لغو تحریم ها صلاح خودروسازان ایرانی در حوزه شرکای خارجی چه تغییری خواهد کرد؟ دقیقتر اینکه پس از لغو احتمالی تحریم ها صلاح خودروسازان ایرانی در شراکت و همکاری با کدام شرکت خارجی است؟چینی ها؟ اروپایی ها بخصوص فرانسویها؟ یا آمریکایی ها؟ برای پاسخ به این پرسش ها ابتدا باید نقاط قوت و ضعف و همچنین نیازمندی های صنعت خودرو کشور را در نظر گرفت و در مرحله بعد نیز امکان سنجی لازم را در مورد اینکه کدام خودروسازان دنیا حاضر به حضور در جاده مخصوص خواهند شد انجام داد و آنچه شرکای خودروسازی کشور را پس از لغو تحریم ها تعیین می کند اصل شرایط داخلی صنعت خودرو ایران است و دوم تمایل خارجی ها برای همکاری های مشترک، که هر نوع شراکت با خودروسازان خارجی و از هر کشوری در نهایت باید با در نظر گرفتن منافع ملی انجام شود. به گفته آنها اینکه شرکای خودروسازی ایران از چین باشند یا فرانسه یا آمریکا یا ... بستگی مستقیم به منافع ملی دارد چه آنکه هر خودروساز خارجی بتواند به رشد توسعه صنعت خودرو و کشور کمک کند در اولویت همکاری و شراکت است به هر حال شرکت خودرو ایران دارای یکسری نقاط ضعف و قوت است.
بنابراین باید معیار انتخاب شرکای خارجی توان آنها را در تقویت نقاط قوت و پوشش نقاط شعف ای صنعت باشد. اگر نگاهی منصفانه به خودروسازی ایران بیندازیم متوجه می شویم که این صنعت به لحاظ زیرساختی و توان تولیدی دارای شرایط مناسبی است و در بخش هایی چون نیروی انسانی و بازار فروش زیت دارد اما در دو حوزه ی مهم کیفیت و قیمت قابل دفاع نیست.
به همین دلیل کارشناسان تأکید دارند که شرکای خارجی (با هر ملیتی) باید بتواند ضمن حفظ مزیت های خودروسازی ایران به برطرف کردن آن دو نقطه ضعف بزرگ (کیفیت پایین و قیمت بالا) کمک کرده و موجبات رشد و توسعه این صنعت را فراهم بیاورند.
اتفاقا از پس همین کیفیت پایین و قیمت بالاست که نه مشتریان داخلی چندان دلخوشی از خودروهای ایرانی دارند و نه خودروسازان توانسته اند بازارهای صادراتی مناسبی را برای خود دست و پا کنند و اینجا است که اهمیت رفع این دو معضل بیشتر و بیشتر خود را نشان می دهد اما کارشناسان و فعالان صنعت خودرو در مورد شرکای آینده خودروسازی ایران چه می گود قطع به یقین هنوز هم اروپایی ها گزینه بهتری نسبت به چینی ها هستند چون فاصله تکنولوژیک عمیقی میان آنها وجود دارد و همکاری با چینی ها دو چالش بزرگ را به همراه دارد چالش اول به اختلاف تکنولوژیک چینی ها با بزرگان خودروسازی دنیا مربوط می شود چه آنکه در شرایط فعلی همکاری با آنها نمی تواند کمک خاصی به ارتقای توان فنی ما بکن در واقع خودروسازی ایران به لحاظ دانش فنی چیزی کمتر از چینی ها ندارد. بنابراین صلاح نیست در بخش تکنولوژیک روی آنها سرمایه گذاری کنیم و چالش دوم تأکید می کند که خودروسازی ایران نمی تواند در بخش تأمین قطعات با چینی ها شراکت کند زیرا آنها با توجه به فضای کسب و کارشان و همچنین نیروی انسانی ارزانتر، قطعات را با قیمت کمتری دذر مقایسه با قطعه سازان ایرانی تولید می کنند و برخی معتقدند که حضور خودروسازان بزرگ دنیا در چین می تواند ضامن رشد و توسعه کیفی چینی ها باشد و با این حساب خودروسازی ایران نباید این فرصت بالقوه را از دست بدهد. به اعتقاد آنها صنعت خودروچینی با سرعت زیادی در حال توسعه است و شاید اگر الان وارد همکاری با آنها نشویم، 10 سال دیگر حسرت این فرصت از دست رفته بخویم در حال حاضر تحریم ها همکاری مشترک با خودروسازان بزرگ دنیا را نمی دهد و خودروسازان بزرگ دنیا در چین حضور دارند اما دانش فنی خود را به این راحتی ها در اختیار شرکت های چینی قرار نمی دهند از طرفی اگر قرار است ما به هوای اینکه چینی ها می خواهند 10 سال دیگر توسعه وپیشرفت بزرگی را تجربه کنند روی آنها سرمایه گذاری کنیم بهتر است وقت و سرمایه را روی دانش فنی و توان خودمان بگذاریم نه آنها .
خودروسازی ایران باید به سمت طراحی داخلی و توسعه محصول برود و برای این کار نیز باید با خود روسازان بزرگ دنا وارد همکاری شود اگر هدفمان صرفاً مونتاژ محصولات خارجی باشد.
در نهایت در حد یک صنعت مونتاژ باقی خواهیم ماند.اما کارشناسان اقتصادی کشور با بیان اینکه نمی توان خودرئوسازی ایران در همکاری های خارجی بر سر دوراهی چین و غرب قرارداد می گوید خودروسازان چینی اصلا قابل مقایسه با اروپایی ها و امریکایی ها نیستند زیرا خواستگاه شان متفاوت است و نمی توان آنها را در حوزه های قیمتی و کمی و کیفی با یکدیگر مقایسه کرد. با اینکه کیفیت و قیمت خودروهای ینی را نباید معادل کیفیت و قیمت محصولات اروپایی و آمریکایی دانست خودروسازان چینی و خودروسازان غربی مثل دو خط موازی می مانند و اگر بازار خودرو ایران را به دقت مرور کنیم متوجه می شویم هر کدام جایگاه خاص خود را دارند بی آنکه به اصطلاح یکدیگر را قطع کنند در بازار ایران آنهایی که مشتری خودروهای اروپایی هستند تا حد امکان به سمت خرید محصول چینی نمی روند و برخی مشتریان به دلیل قیمت بالاتر خودروهای اروپایی و کیفیت نه چندان مناسب داخلیها به سراغ محصولات چینی رفته اند و بعید است از چین به اروپایی تغییر وضعیت بدهند.
